Το λεξικό "Ορολογία φυσικής"
Το λεξικό αυτό θα σας βοηθήσει να διατηρήσετε στη μνήμη σας τη βασική ορολογία της φυσικής. Μπορείτε να μελετήσετε ανά κατηγορία:
- Σώματα - Μίγματα
- Ενέργεια και Θερμότητα
- Μηχανική
- Έμβια - άβια και Φυτά - Ζώα
- Οικοσυστήματα
- Ηλεκτρισμός και Ηλεκτρομαγνητισμός
- Ήχος και φως! Τα κύματα.
- Οξέα Βάσεις Άλατα
- Μεταδοτικές ασθένειες
- Πεπτικό, Αναπνευστικό, Κυκλοφορικό, Αναπαραγωγικό Σύστημα
Ειδικά | Α | Β | Γ | Δ | Ε | Ζ | Η | Θ | Ι | Κ | Λ | Μ | Ν | Ξ | Ο | Π | Ρ | Σ | Τ | Υ | Φ | Χ | Ψ | Ω | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | ΟΛΑ
Π |
---|
Πολυκύτταρος οργανισμός | |||
---|---|---|---|
ονομάζεται ο οργανισμός που αποτελείται από πολλά κύτταρα. Στους πολυκύτταρους οργανισμούς τα κύτταρα συνεργάζονται και εξειδικεύονται, καθώς κάθε ομάδα κυττάρων επιτελεί ξεχωριστές λειτουργίες. | |||
Πυκνότητα | |||
---|---|---|---|
Εκφράζει την ποσότητα μάζας του σώματος στη μονάδα του όγκου. Μονάδα μέτρησης της πυκνότητας είναι το χιλιόγραμμο ανά κυβικό μέτρο (1 Kg/m3) Εξετάζοντας το μικρόκοσμο, ανακαλύπτουμε ότι τα σώματα με τη μεγαλύτερη πυκνότητα αποτελούνται από μόρια με μεγαλύτερη μάζα ή από μόρια που βρίσκονται πιο κοντά το ένα στο άλλο. Δείτε για τον όγκο και την πυκνότητα ... . | |||
Πυρήνας κυττάρου | |||
---|---|---|---|
είναι το «κέντρο» στο κύτταρο που ελέγχει όλες τις λειτουργίες του Ο πυρήνας έχει σχήμα σφαιρικό ή ωοειδές και βρίσκεται κατά βάσει στο κέντρο περίπου του κυττάρου. Καταλαμβάνει περίπου το 10% του όγκου του κυττάρου, είναι το μεγαλύτερο κυτταρικό οργανίδιο. Η δημιουργία πυρήνα ήταν απαραίτητη για τους πολυκύτταρους οργανισμούς ώστε να προστατευτεί το DNA τους, από τις διάφορες φθορές που θα μπορούσε να υποστεί. | |||
Σ |
---|
Στοιχείo | |||
---|---|---|---|
Τα καθαρά (καθορισμένα) σώματα χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες: στα στοιχεία και στις χημικές ενώσεις.
Στοιχεία ονομάζονται τα καθαρά σώματα που αποτελούνται από ένα μόνο είδος ατόμων. Τα μόρια τους μπορεί να είναι μονοατομικά, διατομικά ή τριατομικά. Κάθε άτομο συμβολίζεται με ένα ή περισσότερα γράμματα. Το άτομο του οξυγόνου, για παράδειγμα, συμβολίζεται με το γράμμα Ο. Τα μόρια του οξυγόνου στην ατμόσφαιρα είνα διατομικά και συμβολίζονται με Ο2.
| |||
Συμπύκνωση | |||
---|---|---|---|
ή υγροποίηση ονομάζουμε τη μετατροπή της φυσικής κατάστασης ενός σώματος από αέρια σε υγρή. Είναι αντίστροφη διαδικασία της εξάτμισης και του βρασμού. Κατά τη διάρκειά της το σώμα αποβάλλει ενέργεια.
| |||
Τ |
---|
Τήξη | |||
---|---|---|---|
ονομάζουμε τη μετατροπή της φυσικής κατάστασης ενός σώματος από στερεή σε υγρή. Όση ώρα διαρκεί η τήξη, η θερμοκρασία διατηρείται σταθερή και το σώμα προσλαμβάνει ενέργεια για να εξασθενίσουν οι διαμοριακές δυνάμεις. Η θερμοκρασία τήξης των καθαρών ουσιών είναι ίση με τη θερμοκρασία πήξης τους και χαρακτηριστική για κάθε ουσία. | |||
Τριβή | |||
---|---|---|---|
ονομάζουμε τη δύναμη, η οποία αντιστέκεται στην κίνηση ενός σώματος που γλιστρά πάνω σ' ένα άλλο. Άλλες φορές είναι επιθυμητή (μας βοηθά για να περπατήσουμε) κι άλλες ανεπιθύμητη (μας εμποδίζει να μετακινήσουμε ένα κιβώτιο). Αν οι επιφάνειες είναι λείες, τότε είναι μικρή, ενώ, αν οι επιφάνειες είναι τραχιές, η τριβή είναι μεγαλύτερη.Δεν εξαρτάται από το μέγεθος της επιφάνειας του σώματος. Όταν δύο επιφάνειες τρίβονται θερμαίνονται, δηλαδή έχουμε μετατροπή της ενέργειας σε θερμική και θερμότητα. | |||
Τροφή | |||
---|---|---|---|
Από τις τροφές παίρνουμε την ενέργεια και τις πρώτες ύλες που χρειαζόμαστε. Τα βασικά συστατικά των τροφίμων είναι οι πρωτεΐνες, οι υδατάνθρακες, τα λίπη, τα άλατα και τα ιχνοστοιχεία, οι βιταμίνες και οι φυτικές ίνες. ΠρωτεΐνεςΟι πρωτεΐνες έχουν μεγάλη θρεπτική αξία και είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη του οργανισμού. Παίρνουμε τις πρωτεΐνες κυρίως από τα ζώα και τα προϊόντα τους, δηλαδή από το κρέας, το γάλα και τα αβγά. Πολύ σημαντικές όμως είναι κι οι φυτικές πρωτεΐνες που παίρνουμε κυρίως από τα όσπρια. ΥδατάνθρακεςΟι υδατάνθρακες είναι μία από τις κυριότερες πηγές ενέργειας για τον ανθρώπινο οργανισμό. Βρίσκονται κυρίως στο ρύζι, στα μακαρόνια, στις πατάτες, στο ψωμί αλλά και στα φρούτα, στις ρίζες των φυτών και στα όσπρια. ΛίπηΤο λίπος είναι ένα από τα συστατικά των τροφίμων.Το λίπος καίγεται στο σώμα μας για να έχουμε ενέργεια να κινηθούμε, να αναπνεύσουμε, να μιλήσουμε κλπ. Ταυτόχρονα, το σώμα μας χρησιμοποιεί το λίπος για να αποθηκεύσει ενέργεια. Βρίσκονται στις ελιές, τους ξηρούς καρπούς, στα λιπαρά ψάρια, στο κρέας και σε ζωικά προϊόντα, όπως το φρέσκο βούτυρο, το τυρί και τα πλήρη γαλακτοκομικά. ΙχνοστοιχείαΤο ασβέστιο, που είναι χρήσιμο για την ανάπτυξη των οστών και των δοντιών και ιχνοστοιχεία, όπως ο σίδηρος, που βοηθά στη μεταφορά του οξυγόνου στα κύτταρα, ο φώσφορος, το μαγνήσιο, το νάτριο και το κάλιο. Σε ακόμη μικρότερες ποσότητες χρειαζόμαστε στοιχεία, όπως το φθόριο, το ιώδιο, ο ψευδάργυρος και ο χαλκός. ΒιταμίνεςΕίναι αναγκαίες για την αξιοποίηση των τροφών από τον οργανισμό, αλλά και για την άμυνα του οργανισμού μας απέναντι στις λοιμώξεις, Φυτικές ίνεςΟι φυτικές ίνες είναι ουσίες τις οποίες δεν απορροφά ο οργανισμός μας. Παρόλα αυτά, διευκολύνουν τη διάβαση της τροφής μέσα από τα όργανα του πεπτικού συστήματος. | |||
Τροφική αλυσίδα | |||
---|---|---|---|
Η τροφική αλυσίδα απεικονίζει την τροφική σχέση ανάμεσα σ' ένα φυτό, σ' ένα φυτοφάγο ζώο και σ' ένα σαρκοφάγο ζώο. Οι τροφικές αλυσίδες απεικονίζουν απλές, μόνο, τροφικές σχέσεις, περιγράφουν δηλαδή ποιος οργανισμός τρέφεται από ποιον, χωρίς να παρέχουν ποσοτικά στοιχεία. Σε αυτές απεικονίζεται μόνο ένα ζώο ως τροφή ενός άλλου. Στη φύση οι τροφικές σχέσεις είναι πιο πολύπλοκες. Η πολυπλοκότητα αυτή απεικονίζεται στα τροφικά πλέγματα | |||
Τροφικό πλέγμα | |||
---|---|---|---|
Το τροφικό πλέγμα απεικονίζει τις τροφικές σχέσεις στη φύση, οι οποίες είναι πιο πολύπλοκες απ' ότι δείχνουν οι τροφικές αλυσίδες. | |||
Υ |
---|
Υδροστατική πίεση | |||
---|---|---|---|
Υδροστατική ονομάζουμε την πίεση που δημιουργείται στα υγρά λόγω του βάρους τους. Όταν κάνεις βουτιές σε μεγάλο βάθος, αισθάνεσαι μια δυσάρεστη πίεση στην ευαίσθητη επιφάνεια του τυμπάνου των αφτιών σου. Αυτή είναι η υδροστατική πίεση που αυξάνεται ανάλογα με το βάθος, | |||
Υποβάθμιση της ενέργειας | |||
---|---|---|---|
ονομάζουμε τη μετατροπή της σε μορφές που δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε. Μετατρέπεται σε θερμική ενέργεια του περιβάλλοντος. Η ενέργεια από το πετρέλαιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί εύκολα. Όταν όμως χρησιμοποιούμε το πετρέλαιο για την κίνηση του φορτηγού, η ενέργεια υποβαθμίζεται. Μετατρέπεται σε θερμική ενέργεια στη μηχανή του αυτοκινήτου ή στα ελαστικά, καθώς αυτά τρίβονται στο οδόστρωμα.Η ενέργεια που αποδίδεται με τη μορφή θερμότητας κατά την καύση του πετρελαίου προέρχεται από τη διάσπαση των μορίων του στα άτομα από τα οποία αυτά αποτελούνται. Στα μόρια του πετρελαίου έχει αποθηκευτεί ενέργεια που προήλθε από τον Ήλιο πριν εκατομμύρια χρόνια. Η ενέργεια αυτή ελευθερώνεται κατά την καύση, όταν οι δυνάμεις που συγκρατούν τα άτομα άνθρακα, υδρογόνου και οξυγόνου, από τα οποία αποτελούνται τα μόρια του πετρελαίου, παύουν να υπάρχουν και τα μόρια διασπώνται.
| |||
Φ |
---|
Φακοί | |||
---|---|---|---|
Φακοί ονομάζονται ορισμένα διαφανή σώματα ειδικού σχήματος. Η λειτουργία τους βασίζεται στη διάθλαση του φωτός Συγκλίνοντες ονομάζονται οι φακοί που είναι παχύτεροι στη μέση και λεπτότεροι στα άκρα. . Χρησιμοποιούνται στα μικροσκόπια και τα τηλεσκόπια. Αποκλίνοντες ονομάζονται οι φακοί που είναι λεπτότεροι στη μέση και παχύτεροι στα άκρα. Χρησιμοποιούνται στο σκόπευτρο μιας φωτογραφικής μηχανής και στη διόρθωση σφαλμάτων της όρασης. Στους συγκλίνοντες φακούς, οι φωτεινές ακτίνες συγκεντρώνονται σε ένα σημείο, ενώ με τους αποκλίνοντες, απομακρύνονται η μία από την άλλη. | |||
Φάσμα | |||
---|---|---|---|
Φάσμα (οπτικό φάσμα, φωτεινό φάσμα) ονομάζεται το σύνολο των χρωμάτων που εμφανίζονται κατά την ανάλυση του λευκού φωτός. Η ανάλυση του φωτός έχει ως αιτία τη διάθλαση του φωτός επειδή κάθε χρώμα (μονοχρωματική ακτινοβολία) έχει στα διαφανή μέσα διαφορετική ταχύτητα. Στο αντίστροφο φαινόμενο, τη σύνθεση του φωτός, η ανάμιξη των χρωμάτων δημιουργεί λευκό φως. Η ανάλυση του φωτός είναι υπεύθυνη για το ουράνιο τόξο. | |||
Φως | |||
---|---|---|---|
Στη νεώτερη φυσική δεχόμαστε ότι το φως έχει δυική υπόσταση:
Το φως μεταφέρει/είναι ενέργεια. Η ηλιακή ενέργεια που φτάνει από τον Ήλιο στη Γη είναι καθοριστική για την ύπαρξη ζωής σε αυτή (Διάδοση θερμότητας με ακτινοβολία, Φωτοσύνθεση...) | |||
Φωτεινή πηγή | |||
---|---|---|---|
Φωτεινές πηγές ονομάζονται τα σώματα που ακτινοβολούν φως, μετατρέπουν κάποιο είδος ενέργειας σε φωτεινή ενέργεια. | |||
Φωτόνια | |||
---|---|---|---|
ονομάζονται τα σωματίδια του φωτός. Δεν έχουν μάζα αλλά μεταφέρουν ενέργεια. Ένα μικρό βίντεο για τον τρόπο που δημιουργούνται τα φωτόνια ... | |||
Φωτοσύνθεση | |||
---|---|---|---|
Όπως όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, έτσι και τα φυτά χρειάζονται ενέργεια για την ανάπτυξή τους. Την ενέργεια αυτή την παίρνουν από την τροφή τους, την οποία συνθέτουν τα ίδια, σε αντίθεση με τα ζώα που την προσλαμβάνουν έτοιμη. Από απλά μόρια, διοξείδιο του άνθρακα και νερό, παρασκευάζουν χημικές ενώσεις πλούσιες σε ενέργεια, όπως η γλυκόζη που χρησιμοποιείται, για να παρασκευαστεί η τροφή τους, το άμυλο. Ταυτόχρονα, ελευθερώνουν στην ατμόσφαιρα οξυγόνο. Για τη διαδικασία αυτή είναι απαραίτητο το φως του Ήλιου και μια ειδική χρωστική ουσία, που βρίσκεται στα φύλλα, στους χλωροπλάστες, και ονομάζεται χλωροφύλλη. Οι δύο λέξεις που χαρακτηρίζουν τη διαδικασία παρασκευής της τροφής των φυτών είναι το, «φως» και η «σύνθεση». Από τις δυο αυτές λέξεις προκύπτει και η ονομασία της διαδικασίας αυτής, η σύνθετη λέξη «φωτοσύνθεση». Φωτοσύνθεση δε γίνεται μόνο από τα φυτά της ξηράς και της θάλασσας, αλλά και από μικροσκοπικούς οργανισμούς που ζουν στο νερό, σε βάθος όμως, στο οποίο φτάνει το φως του Ήλιου. Οι μικροοργανισμοί αυτοί αποτελούν το φυτοπλαγκτόν που ελευθερώνουν κατά τη φωτοσύνθεση αποτελεί το 50% περίπου του οξυγόνου της ατμόσφαιρας. Δείτε ένα βίντεο για τη φωτοσύνθεση ... Η φωτοσύνθεση κι η αναπνοή είναι διαδικασίες αντίστροφες στα φυτά. Δείτε | |||
Χ |
---|
Χημική ένωση | |||
---|---|---|---|
Τα καθαρά (καθορισμένα) σώματα χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες: στα στοιχεία και στις χημικές ενώσεις. Χημικές ενώσεις ονομάζονται τα καθαρά σώματα που αποτελούνται από διαφορετικά άτομα.
Οι χημικές ενώσεις αποτελούνται από διαφορετικά άτομα. Συμβολίζονται με το συνδυασμό των ονομασιών των ατόμων που αποτελούν το μόριό τους. Τα γράμματα δηλώνουν το άτομο που εμφανίζεται στο μόριο και ένας αριθμός δίπλα στο γράμμα συμβολίζει το πλήθος κάθε φορά των ατόμων. Για παράδειγμα, το μόριο του νερού αποτελείται από δύο άτομα υδρογόνου Η και ένα άτομο οξυγόνου Ο , οπότε συμβολίζεται με H2O . | |||