Το λεξικό "Ορολογία φυσικής"
Το λεξικό αυτό θα σας βοηθήσει να διατηρήσετε στη μνήμη σας τη βασική ορολογία της φυσικής. Μπορείτε να μελετήσετε ανά κατηγορία:
- Σώματα - Μίγματα
- Ενέργεια και Θερμότητα
- Μηχανική
- Έμβια - άβια και Φυτά - Ζώα
- Οικοσυστήματα
- Ηλεκτρισμός και Ηλεκτρομαγνητισμός
- Ήχος και φως! Τα κύματα.
- Οξέα Βάσεις Άλατα
- Μεταδοτικές ασθένειες
- Πεπτικό, Αναπνευστικό, Κυκλοφορικό, Αναπαραγωγικό Σύστημα
Ταξινομημένα προς το παρόν Κατά ημερομηνία δημιουργίας (αύξουσα) Ταξινόμηση χρονολογικά: Κατά τελευταία ενημέρωση | Κατά ημερομηνία δημιουργίας
Μάζα | |||
---|---|---|---|
Η μάζα ενός σώματος εκφράζει το ποσό της ύλης από το οποίο αποτελείται. Η μάζα ενός υλικού σώματος είναι το άθροισμα της μάζας των μορίων του. Όσο μεγαλύτερη είναι η μάζα των μορίων και το πλήθος τους, τόσο μεγαλύτερη είναι και η μάζα του σώματος. Μονάδα μέτρησης της μάζας είναι το χιλιόγραμμο ή κιλό (1 Kg). Το πρότυπο χιλιόγραμμο φυλάσσεται στο Γραφείο Μέτρων και Σταθμών στο Παρίσι. Το πολύτιμο αυτό πρότυπο είναι κατασκευασμένο από κράμα πλατίνας και ιριδίου και φυλάσσεται με μεγάλη προσοχή σε σταθερές συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας. | |||
Πυκνότητα | |||
---|---|---|---|
Εκφράζει την ποσότητα μάζας του σώματος στη μονάδα του όγκου. Μονάδα μέτρησης της πυκνότητας είναι το χιλιόγραμμο ανά κυβικό μέτρο (1 Kg/m3) Εξετάζοντας το μικρόκοσμο, ανακαλύπτουμε ότι τα σώματα με τη μεγαλύτερη πυκνότητα αποτελούνται από μόρια με μεγαλύτερη μάζα ή από μόρια που βρίσκονται πιο κοντά το ένα στο άλλο. Δείτε για τον όγκο και την πυκνότητα ... . | |||
Στοιχείo | |||
---|---|---|---|
Τα καθαρά (καθορισμένα) σώματα χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες: στα στοιχεία και στις χημικές ενώσεις.
Στοιχεία ονομάζονται τα καθαρά σώματα που αποτελούνται από ένα μόνο είδος ατόμων. Τα μόρια τους μπορεί να είναι μονοατομικά, διατομικά ή τριατομικά. Κάθε άτομο συμβολίζεται με ένα ή περισσότερα γράμματα. Το άτομο του οξυγόνου, για παράδειγμα, συμβολίζεται με το γράμμα Ο. Τα μόρια του οξυγόνου στην ατμόσφαιρα είνα διατομικά και συμβολίζονται με Ο2.
| |||
Χημική ένωση | |||
---|---|---|---|
Τα καθαρά (καθορισμένα) σώματα χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες: στα στοιχεία και στις χημικές ενώσεις. Χημικές ενώσεις ονομάζονται τα καθαρά σώματα που αποτελούνται από διαφορετικά άτομα.
Οι χημικές ενώσεις αποτελούνται από διαφορετικά άτομα. Συμβολίζονται με το συνδυασμό των ονομασιών των ατόμων που αποτελούν το μόριό τους. Τα γράμματα δηλώνουν το άτομο που εμφανίζεται στο μόριο και ένας αριθμός δίπλα στο γράμμα συμβολίζει το πλήθος κάθε φορά των ατόμων. Για παράδειγμα, το μόριο του νερού αποτελείται από δύο άτομα υδρογόνου Η και ένα άτομο οξυγόνου Ο , οπότε συμβολίζεται με H2O . | |||
Μίγμα | |||
---|---|---|---|
Μίγματα ονομάζονται οι ουσίες που προκύπτουν από την ανάμειξη χημικών στοιχείων ή χημικών ενώσεων. Διαλύματα ή ομογενή μίγματα ονομάζονται τα μίγματα στα οποία δεν μπορούμε να διακρίνουμε τα συστατικά τους, ακόμη και αν χρησιμοποιούμε μικροσκόπιο. Ετερογενή ονομάζονται τα μίγματα στα οποία μπορούμε να διακρίνουμε τα συστατικά τους με γυμνό μάτι ή με το μικροσκόπιο. Ίζημα ονομάζεται η επιπλέον ποσότητα στερεής ουσίας που προσθέτουμε και δε διαλύεται, αλλά κατακάθεται στον πυθμένα του δοχείου. | |||
Διάλυμα | |||
---|---|---|---|
Διαλύματα ή ομογενή μίγματα ονομάζονται τα μίγματα στα οποία δεν μπορούμε να διακρίνουμε τα συστατικά τους, ακόμη και αν χρησιμοποιούμε μικροσκόπιο. Τα διαλύματα διακρίνονται σε στερεά (κράματα), υγρά και αέρια ανάλογα με τη φύση του διαλύτη τους. Πολλά από τα υλικά που χρησιμοποιούμε καθημερινά είναι διαλύματα. Το κρασί, το αλατόνερο, ο αέρας που αναπνέουμε, ακόμη και τα μπρούντζινα κέρματα είναι διαλύματα! | |||
Διαλύτης | |||
---|---|---|---|
ονομάζεται το συστατικό το οποίο περιέχεται στο διάλυμα σε μεγαλύτερη ποσότητα. Το νερό ως διαλύτηςΣτο νερό διαλύονται στερεές, υγρές αλλά και αέριες ουσίες. Στο θαλασσινό νερό, για παράδειγμα, είναι διαλυμένες πολλές και διαφορετικές ουσίες. Οι βασικότερες από αυτές είναι το αλάτι, που δίνει στο νερό της θάλασσας τη χαρακτηριστική αλμυρή γεύση αλλά και το οξυγόνο.
Η ευκολία με την οποία διαλύονται οι ουσίες στο νερό οφείλεται στη σύνθεση του μορίου του. Το μόριο του νερού αποτελείται από δύο άτομα υδρογόνου και ένα άτομο οξυγόνου (Η2Ο). Τα άτομα αυτά είναι συνδεδεμένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν εύκολα τα μόρια του νερού να εισχωρούν στα μόρια ή στα άτομα άλλων ουσιών τα οποία διαλύονται σ' αυτό. | |||
Διαλυμένη ουσία | |||
---|---|---|---|
Διαλυμένες ουσίες ονομάζονται τα υπόλοιπα συστατικά του μίγματος εκτός του διαλύτη, βρίσκονται στο διάλυμα σε μικρότερη αναλογία από αυτόν. Η ποσότητα μιας ουσίας που διαλύεται σε ένα διαλύτη δεν είναι απεριόριστη, εξαρτάται από τον όγκο και τη θερμοκρασία του διαλύτη. Όσο περισσότερος είναι ο διαλύτης και όσο αυξάνει η θερμοκρασία του, τόσο μεγαλύτερη είναι και η ποσότητα της ουσίας που μπορεί να διαλυθεί σε αυτόν. Για να εξηγήσουμε τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην ποσότητα μιας ουσίας που διαλύεται σε ένα διαλύτη και στη θερμοκρασία του διαλύματος, μελετάμε και πάλι το μικρόκοσμο. Όταν η θερμοκρασία αυξάνεται, αυξάνεται και η ταχύτητα με την οποία κινούνται τα μόρια στα στερεά, στα υγρά και στα αέρια, οπότε και διευκολύνεται η ανάμειξή τους με τα μόρια του διαλύτη. Η διαλυτότητα εξαρτάται επίσης από το είδος του διαλύτη και της ουσίας. | |||
Ετερογενές μίγμα | |||
---|---|---|---|
Ταχύτητα | |||
---|---|---|---|
ονομάζεται το φυσικό μέγεθος που μας πληροφορεί για την απόσταση που διανύει ένα κινητό στη μονάδα του χρόνου, μας πληροφορεί πόσο γρήγορα αλλάζει η θέση ενός σώματος. Η μονάδα της ταχύτητας είναι το 1$$ \frac{m}{s} $$ (1 μέτρο/ δευτερόλεπτο). Συνηθισμένη μονάδα ταχύτητας είναι το $$ \frac{km}{h} $$ (χιλόμετρα ανά ώρα). Η ισοδυναμία τους είναι ότι 1 1$$ \frac{m}{s} $$=3,6 $$ \frac{km}{h} $$. Τη βλέπουμε στο ταχύμετρο! | |||
Δύναμη | |||
---|---|---|---|
Μία δύναμη μπορεί…
Οι δυνάμεις ασκούνται με επαφή ή από απόσταση. Δυναμόμετρα είναι τα όργανα που χρησιμοποιούμε, για να μετράμε τις δυνάμεις. Μονάδα μέτρησης της δύναμης είναι το 1N ( Newton). Διευκολύνει η αναλογία ότι 1Νewton είναι το βάρος ενός σώματος που έχει μάζα 100 γραμμάρια. | |||
Βάρος | |||
---|---|---|---|
ονομάζουμε τη δύναμη την οποία ασκεί η Γη (και κάθε πλανήτης) στα σώματα. Δες ένα βίντεο που δείχνει τη διαφορά βάρους - μάζας .... | |||
Τριβή | |||
---|---|---|---|
ονομάζουμε τη δύναμη, η οποία αντιστέκεται στην κίνηση ενός σώματος που γλιστρά πάνω σ' ένα άλλο. Άλλες φορές είναι επιθυμητή (μας βοηθά για να περπατήσουμε) κι άλλες ανεπιθύμητη (μας εμποδίζει να μετακινήσουμε ένα κιβώτιο). Αν οι επιφάνειες είναι λείες, τότε είναι μικρή, ενώ, αν οι επιφάνειες είναι τραχιές, η τριβή είναι μεγαλύτερη.Δεν εξαρτάται από το μέγεθος της επιφάνειας του σώματος. Όταν δύο επιφάνειες τρίβονται θερμαίνονται, δηλαδή έχουμε μετατροπή της ενέργειας σε θερμική και θερμότητα. | |||
Πίεση | |||
---|---|---|---|
υπάρχει στα σώματα λόγω των δυνάμεων που ασκούνται σ´ αυτά. Είναι η δύναμη που ασκείται ανά μονάδα επιφάνειας. Οι χιονοδρόμοι φορώντας φαρδιά χιονοπέδιλα περπατούν με ευκολία στο χιόνι χωρίς να βυθίζονται σε αυτό. Τα φαρδιά χιονοπέδιλα μειώνουν την πίεση. Η πίεση εξαρτάται, λοιπόν, από την επιφάνεια αλλά και από τη δύναμη που ασκείται στην επιφάνεια αυτή. Όσο μεγαλύτερη είναι η δύναμη, τόσο μεγαλύτερη είναι και η πίεση. Αντίθετα, όσο μεγαλύτερο είναι το εμβαδόν της επιφάνειας, τόσο μικρότερη είναι η πίεση. | |||
Υδροστατική πίεση | |||
---|---|---|---|
Υδροστατική ονομάζουμε την πίεση που δημιουργείται στα υγρά λόγω του βάρους τους. Όταν κάνεις βουτιές σε μεγάλο βάθος, αισθάνεσαι μια δυσάρεστη πίεση στην ευαίσθητη επιφάνεια του τυμπάνου των αφτιών σου. Αυτή είναι η υδροστατική πίεση που αυξάνεται ανάλογα με το βάθος, | |||
Ατμοσφαιρική πίεση | |||
---|---|---|---|
Πεπτικό σύστημα | |||
---|---|---|---|
ονομάζεται το σύνολο των οργάνων με τα οποία γίνεται η πέψη. Τα βασικά όργανα του πεπτικού συστήματος είναι τα δόντια, οι σιελογόνοι αδένες, ο φάρυγγας, ο οισοφάγος, το στομάχι, το λεπτό και το παχύ έντερο, το συκώτι, η χοληδόχος κύστη και το πάγκρεας. ΔόντιαΜε τα δόντια κόβεται και πολτοποιείται η τροφή. Ανάλογα με το σχήμα και τη λειτουργία τους τα δόντια χωρίζονται σε κοπτήρες, κυνόδοντες, προγόμφιους και γομφίους. Νεογιλά ονομάζονται τα πρώτα δόντια που αποκτά ένα παιδί, τα οποία αντικαθιστώνται περίπου στην ηλικία των έξι χρόνων. Σιελογόνοι αδένεςΤο σάλιο, που εκκρίνεται από τους σιελογόνους αδένες, διασπά το άμυλο και βοηθά στη δημιουργία της μπουκιάς. ΦάρυγγαςΟ φάρυγγας, σε συνδυασμό με τη γλώσσα, εμποδίζουν την μπουκιά να γυρίσει προς το στόμα και την σπρώχνουν προς τον οισοφάγο. ΟισοφάγοςΣπρώχνει την μπουκιά προς το στομάχι. ΣτομάχιΗ μπουκιά αναμειγνύεται με τα στομαχικά υγρά και γίνεται ένα παχύρρευστο υγρό. Λεπτό έντεροΜε τα υγρά του εντέρου το παχυρρευστο υγρό διασπάται ακόμα περισσότερο. Τα χρήσιμα συστατικά περνούν στο αίμα. Παχύ έντεροΤα άχρηστα υπολείμματα της τροφής γίνονται παχύρρευστα και τελικά αποβάλλονται. Συκώτι
Το συκώτι είναι αδένας, ο οποίος παράγει τη χολή η οποία διασπά τα λίπη. Χοληδόχος κύστηΕδώ αποθηκεύεται η χολή και εκκρίνεται στο δωδεκαδάκτυλο, το αρχικό τμήμα του λεπτού εντέρου. Πάγκρεας
Το πάγκρεας είναι αδένας, ο οποίος παράγει χημικές ουσίες είναι απαραίτητες για τη διάσπαση υδατανθράκων και πρωτεϊνών Αυτές εκκρίνονται στο δωδεκαδάκτυλο,, το αρχικό τμήμα του λεπτού εντέρου..
| |||
Πέψη | |||
---|---|---|---|
ονομάζεται η διαδικασία με την οποία ο οργανισμός μας παίρνει από τις τροφές τα χρήσιμα στοιχεία. | |||
Διατροφική πυραμίδα | |||
---|---|---|---|
Στη διατροφική πυραμίδα απεικονίζεται η συχνότητα με την οποία πρέπει να καταναλώνουμε τις διάφορες τροφές. Περισσότερα... | |||